Qendra Kombëtare për Internet të Sigurtë në Shqipëri dhe funskioni i saj i deritanishëm kanë tërhequr vëmendjen e mediave në vend. Gazetarja, Voltiza Duro, nisur edhe nga numri i rasteve që shqyrtohen nga specialistët e kësaj qendra, ka realizuar një intervistë me Drejtorin e CRCA, Altin Hazizaj për këtë fenomen.
Më poshtë gjeni të gjithë intervistën dhe bashkangjitur edhe linkun e saj. - Nga Voltiza Duro
Numri i fëmijëve dhe adoleshentëve që përndiqen nëpërmjet internetit po rritet dita-ditës. Brenda dy viteve të fundit janë evidentuar më shumë se 200 raste që kanë bërë denoncimin në platformën “ISIGURT.al”. Shifrat zbardhen nga Altin Hazizaj, drejtor i përgjithshëm i “CRCA Albania” (Children’s Human Rights Centre of Albania), i cili shton se forma më e shprehur e përndjekjes është nëpërmjet videove të shpërndara në “Youtube”. Në pjesën dërrmuese të denoncimeve janë vajzat, të cilat bien pre e përndjekjes ‘online’. Hazizaj bën me dije se duhen marrë një sërë masash, në mënyrë që fëmijët dhe adoleshentët të mos bien në grackën e pedofilëve dhe grabitqarëve seksualë. Të dhënat kudo në botë tregojnë se fëmijët kontaktohen në një masë tepër të lartë nga persona të rritur të panjohur në internet.
Prej sa kohësh është krijuar qendra e sigurt e internetit dhe cili është misioni i saj?
Puna e mirëfilltë për Qendrën Kombëtare për Internetin e Sigurt në Shqipëri ka nisur në vitin 2016 dhe vijon e forcohet edhe më tej, për shkak sepse në këto dy vjet kemi krijuar më së fundi një databazë dhe hartë të rasteve të internetit të pasigurt në Shqipëri dhe jemi duke punuar me autoritetet sesi t’i adresojmë shqetësimet e fëmijëve dhe të të rinjve, që kërkojnë që të jenë sa më të mbrojtur dhe më të sigurt gjatë navigimit në internet. Qëllimi i qendrës është që të promovojë ligje, politika dhe praktikat më të mira për ta bërë internetin, në një mjedis të sigurt për fëmijët dhe të rinjtë dhe ku asnjë fëmijë të mos kthehet në një viktimë të dhunës, abuzimit dhe pedofilisë ‘online’. Qendra ka si qëllim gjithashtu që të forcojë kapacitetet dhe të rrisë informimin e të gjithë përdoruesve të internetit në lidhje me të mirat, por edhe rreziqet me të cilat ndeshemi dhe si mundet që së bashku të ndërtojmë një klimë respekti dhe mbrojtjeje për këdo që ka qasje në botën virtuale.
Si funksionon kjo qendër?
Qendra funksionon si një platformë raportimi të çdo rasti kur fëmijët dhe të rinjtë ndeshen me internet të pasigurt, me përmbajtje të papërshtatshme, me pornografi të fëmijëve, kur profilet, fotot apo emrat e tyre përdoren dashakeqasi nga persona të njohur ose jo në internet etj. Platforma “www.ISIGURT.al” bën të mundur për këdo, nëpërmjet aplikacionit në celular apo faqes së internetit, që të denoncojnë raste të tilla dhe më pas stafi ynë i specializuar vendos sesi do të ndiqen këto raste. Në shumicën e rasteve në kontaktojmë direkt me kompanitë globale si “Facebook”, “Twitter”, “Youtube” etj., apo kur ato janë në Shqipëri lidhemi me to direkt. Nëse materiali i publikuar ‘online’ përbën edhe një material të paligjshëm, atëherë ne ia kalojmë atë për ndjekje Policisë së Shtetit, me të cilën kemi një bashkëpunim të shkëlqyer për këto raste.
Sa është numri i rasteve që denoncojnë te ju deri më tani?
Që nga 2016, me hapjen e platformës “www. ISIGURT. al” janë raportuar më shumë se 200 raste të fëmijëve dhe adoleshentëve. Nga këto 65 raste të verifikuara i përkasin vitit 2016, 17 raste vitit 2017 dhe 53 raste deri në nëntor për vitin 2018. Numri i adoleshentëve që raportojnë këtë ngjarje është rritur dhe ndërkohë muajt e fundit janë shtuar edhe të rriturit që na raportojnë po të njëjtin shqetësim. Si duket qënia në një botë virtuale iu krijon bindjen disa njerëzve që mund të ndahet çdo lloj mesazhi apo imazhi ‘online’, ndërkohë që ligji shqiptar nuk është i qartë në këtë drejtim, pra a dënohen apo jo. Për këtë fakt ne duam që Kodi Penal të amendohet që të përfshijë sjelljet e dënueshme si ‘online’, ashtu edhe në jetën e përditshme. Shqipëria ka nevojë që të kriminalizojë disa sjellje ‘online’, sepse ato dëmtojnë fëmijët e të rinjtë dhe shpesh kthehen në rrezik serioz për jetën dhe mirëqenien e tyre. Marrim rastin e sexsting – dërgimit të mesazheve/imazheve me natyrë seksuale.
Cilat janë grupmoshat më të prekura?
Grupmosha më e prekur është ajo e adoleshencës. Kemi një numër gjithnjë e më në rritje të rasteve të adoleshentëve që ose vetekspozohen ose ekspozohen nga miqtë e të njohurit e tyre në një kontekst seksual, keqdashës, apo në një kontekst ku dhuna e ushtruar ndaj tyre kthehet në një histori virale në “Youtube” dhe shpërndahet kudo në rrjetet sociale. Gjatë vitit të fundit kemi marrë raportime në rritje për profile dhe foto të vjedhura në “Instagram” apo profile false që pretendojnë të jenë një fëmijë tjetër. Bulizmi ‘online’ mbetet një ndër problemet më të mëdha. Në një rast na është dashur 17 herë të raportojmë të njëjtin profil, sepse sa herë që bllokohej video, aq herë e hidhte ‘online’ të njëjtën video. Urrejtja e disa njerëzve ndaj fëmijëve apo adoleshentëve ndonjëherë është kaq e madhe dhe e pakufishme, gjë që në fakt kërkon trajtim dhe zgjidhje specifike, jo thjesht me bllokime ‘online’, por sidomos nëpërmjet dënimeve ligjore në gjykata.
Cilat janë format e përndjekjes më së shumti?
Forma më e shprehur e përndjekjes është nëpërmjet videove të shpërndara në “Youtube” dhe përgjithësisht janë vajzat që bien më së shumti viktimë. Ndërkohë që vetëm gjatë muajit nëntor kemi pasur 5 raste thuajse të njëjta me këtë, por në qytete të ndryshme të Shqipërisë, që tregon se modele të tilla të bulizmit ose përndjekjes ‘online’ të fëmijëve dhe adoleshentëve bëhen tërheqëse për të tjerët dhe ata fillojnë si copycats të kopjojnë modelet më të këqija dhe t’i kthejnë ato në modele të përgjithshme. Këtu ne mendojmë se lind edhe rreziku më i madh, nëse nuk arrijmë që ligjërisht dhe institucionalisht t’i ndjekim deri në fund raste të tilla, pasi ato mund të kthehen edhe në modele biznesi për dikë që mund të dojë të përfitojë financiarisht apo seksualisht nga dobësia njerëzore. Sot nuk ka nevojë të kesh një pistoletë në dorë për të detyruar dikë të bëjë seks me ty! Mjafton një foto e papërshtatshme dhe ajo mund të kthehet në një shkak për dhunë dhe shfrytëzim seksual apo edhe financiar. Kush nuk ka mundësi, vendoset përpara dilemës të vrasë veten apo të përballet me dhunë e buliz të dyfishtë nga familja e shoqëria. Kjo është arsyeja që ne i ftojmë fëmijët dhe adoleshentët që e para të denoncojnë çdo rast të tillë dhe e dyta, të informojmë çdo prind, mësues, fëmijë, adoleshent, institucion etj., që navigimi ‘online’ nuk duhet të jetë një lundrim ku çdo moment mund të shpërthejë një minë. Interneti duhet të jetë i sigurt për këdo!
Nga cilat qytete vijnë më së shumti denoncimet?
Qytetet e mëdha mbajnë peshën kryesore sigurisht, si Tirana, Durrësi, Vlora, Elbasani etj., por për habinë tonë, Peshkopia gjatë vitit 2018 na rezulton thuajse po aq problematike sa kryeqyteti. Kjo për ne ngre kambanat e alarmit, pasi numri i rasteve për numër popullsie është tepër i lartë, gjë që mund të tregojë se mbase në këtë qytet ka një rrjet të organizuar të keqbërësve ndaj fëmijëve, të cilët mundohen të krijojnë sa më shumë përfitime për veten të bazuara tek abuzimi i fëmijëve dhe adoleshentëve nëpërmjet internetit.
Si ndikon në psikolo-gjinë e adoleshentëve ky lloj abuzimi virtual?
Ndikon po njësoj sa dhuna dhe abuzimi në jetën reale. Në dy raste të fëmijëve që kemi ndjekur, ka pasur tentative për vetëvrasje nga ana e tyre dhe na është dashur që jo vetëm të flasim me ta, por edhe me familjarët, për ta ndjekur rastin me shumë kujdes dhe për të marrë mbi të gjitha ndihmën e duhur psikologjike dhe mbështetje emocionale maksimale në familje. Përtej kësaj, ka një fakt që ende nuk diskutohet në Shqipëri, që është e drejta për t’u harruar! Nëse ne nuk e gjejmë dot se ku ndodhet personi që hedh një video abuzuese ‘online’ etj. dhe nëse ne nuk e ndëshkojmë këtë person, përfshi edhe sekuestrimin e të gjitha materialeve abuzuese/ kërcënuese, do të thotë që ky person në çdo moment mund ta hedhë videon ‘online’ në rrjete sociale etj., etj. Edhe kjo si çështje kërkon një trajtim ligjor të kujdesshëm, sepse një fëmijë apo adoleshent nuk duhet të ndjehet i/e kërcënuar gjithë jetën e vet vetëm sepse ndau psh., një foto intime dhe dikush keqpërdoroi këtë besim. E drejta për t’u harruar në botën virtuale do të thotë që gjykatat duhet të vendosin që materiale të tilla të shkatërrohen edhe virtualisht, siç bëhej një herë e një kohë me negativët e filmave apo materiale të tjera të printuara.
Cilat janë masat që mund të merren për parandalimin e fenomenit?
Vetë fëmijët dhe adoleshentët duhet të jenë më të informuar në lidhje me atë sesi mund të mbrohen në botën virtuale ‘online’. Adoleshentët do të vijojnë ta eksplorojnë seksualitetin e tyre ‘online’ dhe ‘offline’, por kjo nuk duhet t’ju sjellë atyre dëme. Në këtë aspekt ne duhet të krijojmë një kozmos të ri për botën dhe jetën tonë virtuale, ku fëmijët mbi të gjitha të mos gjendjen të atakuar, siç janë sot, nga pedofilët dhe grabitqarët seksualë. Të dhënat kudo në botë tregojnë se fëmijët kontaktohen në një masë tepër të lartë nga persona të rritur të panjohur në internet. Kjo do të thotë që vetë prindërit duhet të rrisin kujdesin ndaj fëmijëve, duke kufizuar orët që fëmija shpenzon në internet dhe vendin ku ai e akseson internetin.
Po ashtu, prindi duhet të jetë në dijeni se ku ndodhet fëmija dhe me kë, nëse nuk është me prindin. Mësuesit kanë nevojë të kuptojnë një luajnë një rol të pazëvendësueshëm në jetën e fëmijëve, ndaj duhet të jenë të përgatitur që t’i asistojnë fëmijët me çdo informacion. Për këtë qëllim, ne kemi krijuar edhe udhëzues të posaçëm në platformën “www. ISIGURT. al”, që vetë fëmijët, prindërit, mësuesit, sistemi i mbrojtjes së fëmijëve, të gjejnë udhëzues të thjeshtë dhe praktikë sesi t’i mbrojnë fëmijët në internet. Ndërkohë që thirrja jonë kryesore për fëmijët dhe prindërit është gjithnjë: DENONCO! Platforma është ‘online’, por njëkohësisht kushdo mund të marr në telefon falas edhe pranë ‘ALO 116-111’ për të denoncuar raste të tilla ose pranë policisë së shtetit. Së fundmi, Kuvendi, ligjvënësit dhe institucionet duhet të marrin përsipër përgjegjësitë e tyre. Policia e Shtetit ka nevojë seriozë që të riorganizohet dhe të ketë një drejtori të veçantë me prezencë në të 12 qarqet për krimet kobernetike, pasi jeta virtuale dhe krimi në të janë kthyer në një realitet që nuk mund ta neglizhojmë më. Nga ana tjetër, ne po punojmë me Ministrinë e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale që së bashku të ngremë një mekanizëm konsultativ kombëtar, ku të sjellim së bashku institucionet, shoqërinë civile dhe industrinë e internetit, për të gjetur zgjidhjet më të mira ligjore dhe praktike, për ta bërë internetin të sigurt për këdo!
In two years over 200 children reported cases of violence and online bulling in social networks
The establishment of the National Safe Internet Centre in Albania has attracted the attention of the media in the country. Voltiza Duro, a journalist working for the daily Gazeta Shqiptare, conducted an interview with CRCA Director, Altin Hazizaj on child safety online. Below you find the entire interview and also attached to the original link of the interview.
By: Voltiza Duro, Gazeta Shqiptare
The number of children and adolescents who are becoming victims of sexual abuse and exploitation via the Internet is growing day by day. Over the last two years, more than 200 cases have been reported on the platform www.ISIGURT.al. Altin Hazizaj, Director of “Child Rights Centre Albania”, adds that the most used form of online abuse and bulling is through videos distributed on YouTube. Girls make most of the denunciations. Hazizaj suggests that a series of measures should be taken so that children and adolescents do not fall into the grasp of paedophiles and sexual predators.
Since when did the National Safe Internet Centre was established and what is its mission?
The real work for the National Safe Internet Centre in Albania started in 2016 and continues and is further strengthened, because in these two years we have finally created a database and map of unsafe Internet cases in Albania and we are working with authorities on how to address the concerns of children and young people seeking to be more secure and safer when surfing the internet. The centre's aim is to promote better laws, policies and practices to make the Internet a safe environment for children and young people and where no child becomes a victim of violence, abuse, or subject to online paedophilia. The Centre also intends to strengthen the capacities and increase the information of all Internet users on the benefits, but also the risks we face while online and how we can jointly build a climate of respect and protect anyone with access in the virtual world.
How does the centre work?
The centre works as a policy, training and reporting platform. We ask children and young people when they face unsafe or inappropriate content, child pornography, when their profiles, pictures or names are used maliciously by people known or not online to report to us. The www.ISIGURT.al platform makes it possible for anyone, via mobile application or website, to report such cases, and then our specialized staffs decides how these cases will be followed up. In most cases, we are directly in contact with global companies, such as Face book, Twitter, YouTube, Instagram etc., or when they are in Albania, we communicate with them directly. If the published material online is also an illegal material, then we transfer it to the State Police for further investigation and prosecution, with which we have excellent cooperation.
How many cases have been reported so far?
With the opening of the platform www.ISIGURT.al, since early 2016, were have dealt with more than 200 cases of children and adolescents. Out of these 65 verified cases belong to 2016, 47 cases in 2017 and 53 cases as of November for 2018. The number of adolescents reporting has increased and meanwhile in the last few months’ adults have been reporting too. It seems that staying for a long time online creates the belief that some people can share any kind of messages or images online, while the Albanian law is not clear in this regard, on whether they are punished or not. For this reason, we want the Criminal Code to be amended to include punishable behaviours that happen online, just as we do in everyday life. Albania needs to criminalize some 'online' behaviour because they harm young children and often seriously threaten their lives and well-being. For example, the case of sexting - sending messages / images of sexual nature etc.
What are the worst affected age groups?
The most affected age group is adolescence. We have an increasing number of adolescent cases that either are self-exposed or exposed by friends of their acquaintances in a sexual, malicious context, or in a context where the violence exerted on them turns into a viral story in "YouTube" and is distributed on social networks. Over the last year, we have been getting reports of profiles and pictures stolen in "Instagram" or false profiles claiming to be another child. Online bullying remains one of the biggest problems. In one case, we needed around 17 times to report the same profile, because every time the video got blocked, the person put online the same video. Some people's hatred on children or adolescents is sometimes so unlimited, which in fact requires specific solution, not just with blocking online, but also through criminal investigations.
What are the most common forms of online abuse?
The most common form is through videos on "YouTube" and it is generally girls who are the most common victims. While only this November, we had five cases almost the same, but in different cities of Albania, which shows that such models of online bullying or persecution of children and adolescents become attractive to others and they start to copycat some of the worst online behaviours and turn them into a model. We believe that there is a great danger if we fail to legally and institutionally investigate such cases as they may become “business models” for some people who may want to profit financially or sexually from this. Today is not necessary to threaten someone with a gun to force the person to have sex with you! It’s enough to poses an inappropriate picture of someone and use it for sexual or financial exploitation. Anyone who cannot fulfil such conditions is faced with the dilemma to commit suicide or face societal or family violence and prejudice. This is why we ask children and teenagers to denounce every case, and secondly, to inform us, their parents, teachers, police etc. Online navigation should not be like walking in a field full of mines, where every moment a mine can explode. The internet must be safe for everyone!
From which cities come mostly the reports?
Major cities have the largest share of the cases, like Tirana, Durres, Vlora, Elbasan, etc. but to our surprise, results from Peshkopi in 2018 show that is as problematic as the capital. This for us raises alarm bells, as the number of cases per population is too high, which may indicate that there may be an organized network of offenders against children in this city who try to create the most benefits for themselves based on the abuse of children and adolescents via the Internet.
How does online abuse affects the teen's psychologically?
It affects equally as the violence and abuse does in real life. In two of the children’s cases that we have followed, the juveniles tried to commit suicide. We talked not only with them, but also their family members, to get the help and proper psychological and emotional support. Beyond that, there is a fact that is still not discussed in Albania, which is the right to be forgotten! So far the equipment available in Albania doesn’t make it possible to find who / where is the person that puts an bulling video online with high accuracy. If we don’t find and the courts don’t sentence these persons, including the confiscation of all abusive / threatening materials, it means that the person can at any moment put the same or other bulling materials online on social networks, etc. This matter requires a carefully tailored legal solution because a child or adolescent should not feel threatened all his life just because he / she shared, as an example, an intimate picture and someone can misuse this for the rest of his/her life. The right to be forgotten in the virtual world means that the courts have to decide that such materials are destroyed virtually too, as was the case with the films (negatives) or printed materials.
What are the measures that can be taken to prevent the phenomenon?
Children and adolescents themselves need to be more informed about how they can be protected in the virtual world. Teenagers will continue to explore online and offline their body and sexuality, but this should not harm them. In this regard, we should create a new cosmos for our virtual world and life, where paedophiles and sexual predators above all do not harass the children. Data shows that adults are getting in touch at a higher and disturbing rate with children online. This means that parents themselves should increase the care shown for their children, limiting the hours the child spends on the internet and the place where he/she accesses the internet etc. Also, the parent should be aware of where the child is and with whom, if he/she is not with the parent. Teachers need to understand and play an irreplaceable role in the lives of children, so they must be prepared to assist the children with any information. For this purpose, we have also created special guidelines on www.ISIGURT.al, those children themselves, parents, teachers; child protection systems CAN find simple and practical guidance on how to protect children online. While our main request for children and parents, is always: REPORT! The platform is “online”, but at the same time, anyone can call the ALO 116-111 tall free number to denounce such cases or call to the police. Finally, the Parliament, lawmakers and institutions should take on their responsibilities. The Police needs to seriously reorganise their ranks and have a special directorate present in all 12 regions of Albania to investigate cybercrimes, as virtual life and crimes on it have turned into a reality that we can no longer be neglected. On the other hand, we are working with the Ministry of Health and Social Protection to jointly establish a national consultation mechanism where we bring together institutions, civil society and the internet industry to find the best legal and practical solutions to make the internet safe for everyone!
Available in Albanian: http://www.gsh.al/2018/11/27/mbi-200-te-mitur-denoncojne-rastet-e-perndjekjes-nepermjet-rrjeteve-sociale/
